ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ

Ερωτοκριτος και Αρετούσα Ο "Ερωτόκριτος" πρωτοτυπώθηκε το 1713 κι από τότε γνώρισε αλλεπάλληλες εκδόσεις κι αγαπήθηκε τόσο ώστε σήμερα ακόμη να τραγουδιέται. Αποτελεί το κορυφαίο σημείο της νεοελληνικής λογοτεχνίας ως τον 18ο αιώνα κι εφεξής αποτελεί σημείο αναφοράς και πηγή λογοτεχνικής έμπνευσης και λογοτεχνικού ήθους. Πρόκειται γι' αφηγηματικό ποίημα ή έμμετρο μυθιστόρημα, όπως το χαρακτηρίζει ο Πολίτης, που εκτείνεται σε 10.010 στίχους και διακρίνεται σε 5 ενότητες. Η υπόθεση αντλείται από ένα γαλλικό ιπποτικό μυθιστόρημα του μεσαίωνα του Pierre de la Cypede, με τίτλο "Paris Εt Vienne", σύμφωνα με τη ταύτιση που πρώτος πραγματοποίησε ο Ν. Cartojian. Ο ποιητής, με άφατη ποιητική ωριμότητα και σοφία, αφαιρεί όλα τα μεσαιωνικά στοιχεία από το πρότυπο του και το εμπλουτίζει με στοιχεία της εποχής, γνωμικά, πρόσωπα και χαρακτήρες οικείους. Το ποίημα περιγράφει τον έρωτα της πριγκήπισσας Αρετούσας και του ψυχογιού του βασιλιά, Ερωτόκριτου, έναν έρωτα κοινωνικά απαγορευμένο. Ο βασιλιάς ανακαλύπτει το ρομάντζο και διώχνει τον Ερωτόκριτο, ο οποίος αγνώριστος με τη βοήθεια ενός μαγικού φίλτρου σπεύδει να βοηθήσει το βασιλιά σε κάποιο δύσκολο πόλεμο κι έτσι κερδίζει τη καλή του. Η αφηγηματική ικανότητα του Κορνάρου καθιστά ενδιαφέρον όλο το έργο και δεν επιτρέπει κοιλιές στην αφήγηση, ούτε λογικά κενά, ούτε καν σημεία με μικρότερη αξία. Ζωντανεύει το λόγο με θεατρικούς διάλογους και ζωντανεύει όλο το έργο με τη δημοτική, άψογα λογοτεχνικά καλλιεργημένη. Ο διάχυτος λυρισμός δε φτάνει ποτέ στην υπερβολή κι η γλωσσική σιγουριά ποτέ στη σοφιστεία ή στη μεγαλορημοσύνη.
BITΣENTZOΣ είν' ο Ποιητής και στη Γενιά KOPNAPOΣ,

που να βρεθεί ακριμάτιστος,σα θα τον πάρει ο Xάρος.

Στη Στείαν εγεννήθηκε, στη Στείαν ενεθράφη,

εκεί 'καμε κι εκόπιασεν ετούτα που σας γράφει.

Στο Kάστρον επαντρεύθηκε, σαν αρμηνεύγει η Φύση,

το τέλος του 'χει να γενεί, όπου ο Θεός ορίσει.

Oι στίχοι θέλουν διόρθωσι και σάσμα όσο μπορούσι,

γι' αυτούς που τους διαβάζουσι, καλά να τους γρικούσι.